Անուն Ազգանուն | Գումարի չափը |
---|---|
Misak Sargsian | 100000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 50000.00 AMD |
Tiroui Melkonian | 100000.00 AMD |
Tiroui Melkonian | 81.00 AMD |
Hamo Jeretsian | 100000.00 AMD |
Rima Aivazian | 120000.00 AMD |
Jack and Anny Yaghdjian | 100000.00 AMD |
Jack and Anny Yaghdjian | 100000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 5000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Misak Sargsian | 100000.00 AMD |
Իդա Ենգոյան | 20000.00 AMD |
Hamo Jeretsian | 200000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 7777.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 2000.00 AMD |
Արեգ Զոհրաբյան | 100000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100000.00 AMD |
Misak Sargsian | 60000.00 AMD |
Misak Sargsian | 50000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 2000.00 AMD |
Anna-Sona Minasyan | 80000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 2000.00 AMD |
Նայիրի Թնկրյան | 40000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 5000.00 AMD |
Թամարա Գևորգյան | 50000.00 AMD |
Sona Hovagimian-Minasyan | 80000.00 AMD |
Anahit Marutyan | 20000.00 AMD |
Anna Minasyan | 80000.00 AMD |
Vahan Pokhsraryan | 10000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100.00 AMD |
Anzhela | 10000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Vrezh Papazyan | 1999.00 AMD |
Arev | 5000.00 AMD |
Anna Amirkhanyan | 125000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Arev | 5000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 10000.00 AMD |
Sofiya Bagdasaryan | 10000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 1000.00 AMD |
Elisabeth Boursalian | 200000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 1000.00 AMD |
Ida Yengoyan | 25000.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100.00 AMD |
Անանուն նվիրաբերություն | 100.00 AMD |
Արտաշես Վրույրը՝ նշանավոր դերասան Արամ Վրույրի որդին, նախորդ դարասկզբին (1901-1917թթ.) հոր հետ պարբերաբար եղել է Անիում: Հայրը Մառի գիտարշավի խմբում մասնակցել է Անիի պեղումներին:
Արտաշես Վրույրն իր հուշերում գրում է. «Անի կայարան-Անի, Խարկով գյուղի վրայով, մոտ 7 կիլոմետր: Դա Անի այցելողների ամենաբանուկ ճանապարհն է: Անի կայարանից մինչև Խարկով գյուղը սայլի ճամփա կա, սակայն, այնուհետև պետք է իջնել Ախուրյանի խոր կիրճը, նավակով անցնել գետի աջ ափը, և ահա այդտեղից ձորի միջով նեղ շավիղը ձգվում է մոտ երեք կիլոմետր մինչև Գլիձոր և ապա փոքրիկ զառիվերը անցնելով՝ Տիգրանի դռնով մտնում եք Անի, և ձեր առաջ՝ մի բարձունքի վրա, հանդիպում եք նրբագեղ փոքր տաճարի, դա Տիգրան Հոնենցի սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցին է»:
(«Անիում», «Սովետական գրող» հրատ., Երևան, 1979 թ.)
Իսկ նախորդ դարասկզբից, երբ կորցրինք նաև Անին, երբեմնի հրաշագեղ կառույցների փլատակները, ավերակված հայկական ճարտարպետության գլուխգործոցները, կիսավեր եկեղեցիները Հայաստանից տեսնելու միակ հնարավորությունը, ամենամոտ վայրը մնում է դեռ տարիներ առաջ լուծարված, հիմա գրեթե ամբողջովին անմարդաբնակ (մեկ բնակիչ), սահմանային գոտում գտնվող Խարկովը գյուղը կամ գյուղատեղին, որտեղից Անին երևում է «ինչպես ափիդ մեջ»:
Մի փոքրիկ պատմական ակնարկ Խարկով գյուղի մասին: Այն մինչ լուծարվելը և 7 կմ հեռավորությամբ գտնվող հարևան Բագրավանի համայնքին միավորվելը առնվազն երկու անունով է հիշատակվում. սկզբում` Ենիքյոյ, հայերեն թարգմանությամբ` Նոր գյուղ, ապա Խարկով, իսկ 2006 թ.-ի հուլիսի 4-ին ՀՀ կառավարության որոշմամբ անվանափոխվել է Նորշեն։ Ի դեպ, ըստ որոշ պնդումների՝ Խարկով անվանումը վերցված չէ Ուկրանիայի հայտնի քաղաքից, այլ առաջացել է «խարկվել» բառից և փոփոխվելով դարձել է Խարկով: Ի դեպ, ամռանը Խարկովի դաշտերում աշխատողիս այս վարկածը շատ ավելի համոզիչ է թվում:
Ոչ միայն հայաստանցիներիս, այլ նաև Հայաստան այցելող հյուրերի համար Խարկով գյուղը գրեթե երազանքի վայր է դարձել, բայց այդ երազանքն այնքան էլ հեշտ իրականացվողներից չէ: Հայ-թուրքական սահմանին գտնվող բնակավայրը դեռ խորհրդային տարիներին, իր հարյուրավոր հեկտարներով դաշտերով, արոտներով, սարերով ու ձորերով, անգամ բազմաթիվ քարի հանքերով վերցվել է փշալարերի պատնեշի մեջ, հատուկ պահպանվող սահմանային գոտում է, զինվորական ուղեկալի կողմից հսկվող ռեժիմով: Ժամանակին հիմնականում արգելապատնեշներն էլ դարձան պատճառ, որ երբեմնի շեն և հարյուրից ավել բնակիչ ունեցող համայնքն ամբողջովին դատարկվեց ու ի վերջո լուծարվեց:
Բնականաբար՝ Խարկով մտնելը բոլորի համար չէ, որ արգելված է. սահմանապահ ուղեկալի հսկողության տարածք կարող են մուտք գործել մոտակա գյուղերի բնակիչները՝ գյուղատնտեսական աշխատանքերի նպատակով, նախօրոք ձեռք բերված հատուկ անցաթղթով :
Իսկ զբոսաշրջային նպատակով գյուղ մուտք գործելու համար ԱԱԾ-ից կամ ռուս-հայկական սահմանապահ ջոկատից նույնպիսի գրավոր թույլտվություն պետք է ստանալ, ինչից հետո փոքր ժամանակով, ասենք՝ մեկ-երկու ժամով, կթույլատրվի արգելապատնեշից ներս մտնել և սահմանապահների ուղեկցությամբ հատուկ նշված վայրից դիտել Անին:
Առհասարակ բացի Անիի հրաշալիքներից, Խարկով գյուղը Անիի վառ գույնի քարերով տների փլատակներով ևս դիտարժան է: Գյուղում կա նաև կիսավեր եկեղեցի: Հիմա մի փոքր՝ այդ եկեղեցու մասին:
«Համառօտ տեղագրութիւն հնութեանց մեծին Շիրակայ եւ մայրաքաղաքին Անիոյ». Աշխատասիր.՝ Մելքիսեդեկ քհ. Գէորգեանց Շիրակացւոյ. Ի Հայրապետութեան Տ.Տ. Մկրտչի Առաջնոյ Աստուածընտիր կաթողիկոսի ամենայն Հայոց, Աղէքսանդրապօլ : տպ. Յովհ. Ափինեանցի, 1903 թ.» աշխատությունում մանրամասն գրված է 20-րդ դարասկզբի Շիրակի բոլոր համայնքների և եկեղեցիների, բնակչության թվի, նրանց հավատքի, քահանաների մասին, գրքում կան նաև հետաքրքրաշարժ պատմություններ այդ գյուղերի մասին: Բնականաբար այն չի կարող չհամարվել Շիրակի եկեղեցիների մասին մի խիստ հավաստի աղբյուր: Սակայն մի հետաքրքրական տեղեկություն կա Խարկովի մասին, որն ինձ տարակուսանքի առիթ է տալիս: Գրքի 175-րդ էջից մեջբերում եմ այն ամբողջությամբ և բառացի.
«ԵՆԿԻՔՈՅ (նոր գիւղ) կամ ԽԱՐԿՈՎ: Բուղդաշէնից արևմուտք կէս ժամ հեռու գտնվւում է Ենկիքոյը, որը ունի 35 տուն, 195 արական, 184 իգական, եկեղեցի չունին. Քահանան է Յարութիւն Տօնականեանը:»
Ինձ հետաքրքրեց նախորդ դարասկզբին եկեղեցի չունենալու այդ փաստը, քանի որ գյուղում այնուամենայնիվ հիմա էլ կա կիսավեր եկեղեցին, որի մասին մեկ այլ աղբյուրում՝ «ՊԱՏՄԱՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ԱՐԳԵԼՈՑ-ԹԱՆԳԱՐԱՆՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՏՄԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության պաշտոնական կայքում գրված է, որ Խարկովի «Նորամանուկ» եկեղեցին (պետ. ցուցիչ՝ 7.22.1. 4.2) կառուցվել է XIX դարում: Ըստ խարկովցիների` եկեղեցին կառուցել է Մանուկ անունով հայորդին, որի ջանքերով Վանից խաչքարեր են տեղափոխվել այստեղ: Եկեղեցու մուտքի արևմտյան և արևելյան կողմերում XIII դ. պատկանող երկու գեղաքանդակ խաչքարեր են պահպանվել (պետ. ցուցիչ՝ 7.22.1. 4.2.1), որոնք, ամենայն հավանականությամբ, վանեցի Մանուկի բերած խաչքարերն են: Իսկ եկեղեցու մկրտարանում պահպանվել է XIII-XIV դդ. խաչքար (պետ. ցուցիչ՝ 7.22.1. 4.2.3): «Նորամանուկ» եկեղեցու դռան շեմին երևում է ևս մեկ քանդակազարդ խաչքար, որը հավանաբար ավելի հին է, քան մուտքի երկու կողմերի խաչքարերը: Եկեղեցու բակում գտնվում է վանահոր գերեզմանը, որը, ցավալիորեն, քանդվել ու կոտրվել է ոսկի որոնողների կողմից:
Շարունակելի...
Վահան Թումասյան
Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական մեջբերումներ անելիս հղումը պարտադիր է: Հոդվածներում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն «Շիրակ կենտրոնի» տեսակետի հետ: Գովազդների բովանդակության համար կայքի խմբագրակազմը չի կրում պատասխանատվություն: