«Քանի որ մենք կազմակերպված պետություն չենք, անօթեւանության խնդիրն էլ չի լուծվում» 2014-11-04   1157     

-Պարոն Թումասյան, անօթեւանության թեման արդեն 25 տարուց ավել չարչրկվում է աղետի գոտում, արդյունքում դեռ, մոտավորապես, 4000 անօթեւաններ կան Գյումրիում: Ինչո՞ւ չի լուծվում այս խնդիրը: Կառավարությու՞նն է երես թեքել Գյումրուց ու գյումրեցի անօթեւաններից:

-Նախ ասեմ, որ անօթեւանների հերթացուցակում գտնվող, այսինքն՝ երկրաշարժի հետեւանքով անօթեւան դարձած ընտանիքների թիվը 800 է, բայց խնդրի չլուծվելու  պատճառով նոր պրոբլեմներ են առաջ եկել, խոսքը բազմազավակ, բազմանդամ ընտանիքների մասին է, եւ առհասարակ, տնակային ավանների առկայության մասին: Բայց աղետի գոտու գոյությունը պայմանավորված է նաեւ սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակով: Անօթեւան չճանաչված, բայց մոտավորապես 3000 ընտանիքների անօթեւանության պատճառը կիսով չափ աղետն է, կիսով չափ աղքատություն է, երկրի, քաղաքի սոցիալ-տնտեսական ծանր վիճակն է, երբ արդյունաբերություն չկա, աղքատություն ու թշվառություն է, ու մարդիկ չեն կարողանում ինքնուրույն լուծել իրենց բնակարանային խնդիրները:

-Պարոն Թումասյան, կարծում եք անօթեւանության խնդիրը կառավարության համար այդքան մեծ ու ահռելի է՞ր, որ արդեն քառորդ դար չի կարողանում լուծել: Ցանկության դեպքում չէի՞ն կարողանա լուծել:

-Եթե պետության հնարավորություններն այս խնդրի լուծման համար սահմանափակ են՝ հաշվի առնելով տարածաշրջանային խնդիրները, սահմանամերձ շրջանների ու Արցախի խնդիրը, դա իրենց չի արդարացնում, ամեն դեպքում՝ սա իշխանությունների մեղքն է, նրանք կազմակերպված չուղղորդեցին համայն հայությանը այս խնդրի լուծմանը: Բայց նկատենք, որ միայն բնակարանաշինությամբ խնդիրը չի լուծվում, համալիր լուծում է պետք, չքավորության դեմ պայքար է պետք մղել: Կազմակերպված պետությունները այս հարցը շուտ կլուծեին, բայց քանի որ մենք կազմակերպված պետություն չենք, խնդիրը չի լուծվում: Օրինակ, առաջին հայացքից «Մուշ» եւ «Անի» թաղամասերում կառուցված բնակարանային շինարարությունը լայնածավալ էր, ի վերջո 2800 բնակարան կառուցվեց, մեր տարածաշրջանում նման հսկայածավալ բնակարանային շինարարություն չի եղել: Բայց այդ բնակարանային շինարարությունը չօգտագրվեց նաեւ տնտեսության վերականգնման համար, այսինքն՝ եթե «Գլենդել Հիլզի» փոխարեն տեղական շինարարական կազմակերպություններին վստահվեր շինարարությունը, կառուցեին որակով, տեղական հումքով, տնտեսությունը կսկսեր աշխատել՝ հանքարդյունաբերությունը, շինանյութի արտադրամասերը, տեղական շինարարները կաշխատեին, եւ տնտեսության մեջ մեծ ներդրում կլիներ: Բայց քանի որ այս ամենը բերեցին դրսից, անորակ կառուցեցին ու խնդիրները մինչեւ հիմա էլ կան, այդ շինարարությունը տնտեսության համար զրոյական արժեք ունեցավ: Սա խոսում է պետության թափթփվածության մասին:

-430 անօթեւան կար հերթացուցակում, բայց ընթացիկ տարում մոտ 200-ն են ապահովվելու բնակարանով, այն էլ, ինչպես արդեն գիտենք, ԲԳՎ-ների տարբերակով: Բացի այն, որ խոստացված բնակարանաշինությունը չեղավ, հիմա էլ անօթեւանների մի մասը նորից ստիպված է սպասել:

-Նախ ասեմ, որ 453 ընտանիքի է որոշվել ԲԳՎ տրամադրել, 20 ընտանիքներ դատական վճռով անօթեւանության կարգավիճակը վերականգնել են: Այս պահին փաստաթղթերը պատրաստ են, բայց, չգիտեմ ինչու, ձգձգվում է: Ես այս թեմայով հարցում եմ ուղարկել քաղաքաշինության նախարարությանը, սպասում եմ պատասխանին: Բայց մի խնդիր կա այստեղ. որպեսզի ԲԳՎ-ներն աշխատեն, անհրաժեշտ է 1756 բնակարանների սեփականաշնորհման գործընթացը սկսել, որ մարդիկ կարողանան «Մուշ-2»-ի բնակարանները գնել, որովհետեւ համեմատաբար ավելի մատչելի են եւ ջեռուցում կա: Իսկ Մուշի 2-րդ փուլով հանձնված բնակարանները դեռեւս սեփականաշնորհված չեն: Այսինքն՝ առաջին քայլը նախ պետք է լինի բնակարանների սեփականաշնորհումը, որ վաճառողները կարողանան վաճառել, գնորդներն էլ կարողանան ԲԳՎ-ներով գնել:

-Դուք միշտ նշում եք, որ անօթեւանության թեման սփյուռքում արդեն արդիական չէ, բայց մյուս կողմից՝ սփյուռքից ահագին օգնություն էր գալիս անօթեւաններին: Հիմա փաստորեն այդ կապը կտրվու՞մ է

-Այո, 25 տարի է  անցել, ու աղետի գոտու թեման, կարծես, այլեւս արդիական չէ: Օրինակ, երբ սահմանամերձ գյուղերում մեկ-երկու կրակոց եղավ, սփյուռքը հսկայական աջակցություն ցուցաբերեց, որովետեւ դա արդիական թեմա էր: Աղետից արդեն 25 տարի է անցել, խնդիրն ավելի է խորացել, կան ընտանիքներ, որ ապրում են ծայրահեղ ծանր վիճակում: Առհասարակ, Գյումրու անօթեւանության ու սոցիալական խնդիրներն իրենց չափերով այնքան մեծ են, որ համայն հայության սոցիալական ու անօթեւանության խնդիրները, եթե իրար գումարես, Գյումրու խնդիրների 10 տոկոսն էլ չեն կազմի, իսկ ցուցաբերվող աջակցությունը ներդաշնակ ու համաչափ չէ: Պրոբլեմը մեծ է, մարդիկ հասկանում են, որ ինչքան էլ ներդրում անեն, խնդիրը չի լուծվի: Խնդիրն արդեն արդիական չէ, իսկ հայ մարդը սիրում է մոդայիկ խնդիրներով զբաղվել:

-Ստացվում է՝ անօթեւանության լուծման վերջնագիծն այդպես էլ չի երեւո՞ւմ:

-Ցավոք սրտի, իմ կանխատեսումները շատ վատն են, մենք ստիպված կլինենք առաջիկա տասնամյակներում ապրել տնակային ավանների եւ ծայրահեղ սոցիալական ծանր պայմաններում ապրող բնակիչների հարեւանությամբ:

Զրուցեց Մ.Պետրոսյանը
asparez.am