Գարունն արդեն Հայաստանում է, բացի տնակային ավաններից, որտեղ ձմեռը կշարունակվի մինչև մայիս. Վահան Թումասյան 2016-03-06   1595     

Գյումրիում երեկ աշխարհահռչակ ջազ դաշնակահար Տիգրան Համասյանի բարեգործական համերգը ևս մեկ անգամ հանրության ուշադրությունը սևեռեց Գյումրիի անօթևան ընտանիքների հիմնախնդրի վրա:  Tert.am-ի հետ զրույցում  «Շիրակ» կենտրոնի ղեկավար Վահան Թումասյանը նկատեց, որ տնակային ավանում ապրելը  2-3 սերնդի համար  դարձել է կենսակերպ, հոգեվիճակ, առողջական վիճակ: Վահան Թումասյանի խոսքով` բանակ  չզորակոչվող հիվանդ տղաների հիմնական մասը  տնակային ավաններում մեծացած տղաներ են, հասարակության ամենահոռի երևույթներն էլ, ըստ նրա, տնակային ավաններում ամենախտացված են: Եվ վերջապես, տնակային ավանների բնակիչները, ինչպես համակենտրոնացման ճամբարներում, կոտորակներով հասցեներում են բնակվում:
 

-Պարոն Թումասյան,  ձմեռն ավարտվեց, այս տարվա եղանակային մեղմ պայմանների բերումով մի քիչ ավելի….

-Գյումրիում դեռ չի ավարտվել, մենք հենց այսօր էլ վառելափայտի նոր խմբաքանակ ենք ստացել, որովհետև  մարդիկ  մինչև ապրիլի կեսերը  պարտադրված են խոնավ տնակներում փայտ վառել, ջերմություն ապահովել: Եվ վառարանները Գյումրիում ապրիլի վերջին միայն հանվում են: Եվ քանի որ տնակները խոնավ են, իսկ քաղցած մարդն էլ, որպես կանոն, տաքություն շատ է  ուզում, մեկ-մեկ, երբ շրջում ենք տնակներում, տեսնում ենք, որ չափից շատ է ջերմությունը: Հյուծված, թերսնված մարդիկ են, որոնք շուտ են մրսում: Դա հայտնի բան է: Դրա  համար ամենածայրահեղ վիճակում գտնվող ընտանիքներին ևս մեկ ամիս  վառելափայտ պիտի տրամադրենք:  Իսկ ձմռան ընթացքում 1000-ից ավելի ընտանիքների տրամադրել ենք վառելափայտ, սնունդ, հարյուրավոր  երեխաների` ոտքից գլուխ հագուստ տրամադրել: Հիմա այդ ամենից թեթևացած կլինենք, բայց, փոխարենը, ունենք մի քանի բարեգործական ծրագրեր:  Մեկը՝ քաղաքը տնակներից ազատելն է, որովհետև կան հարյուրավոր տնակներ, որոնք բնակեցված չեն և մենք հովանավորների հետ աշխատելու  միջոցով  գնում ենք և քանդում ենք այն տնակները, որոնց տերերը շատ վաղուց բնակարան են ստացել, բայց դրանք մնացել են:  Ու քաղաքը փորձում ենք ազատել էդ ծանր, մղձավանջային տեսքից: 17 տնակ արդեն  քանդել ենք, և համայնքապատկան տարածքներն ազատում, տալիս ենք  համայնքին:  Ասեմ, որ սա իմ ամենասիրած ծրագիրն է,չհաշված` բնակարան տրամադրելը, որը, սակայն մ ի քիչ պրոբլեմատիկ կողմեր ունի: Պետք է շատ երկար ուսումնասիրվի` ո՞ւմ պետք է տրվի բնակարանը, արդյո՞ք չեն վաճառի և արտագաղթի, արդյո՞ք մեկ ուրիշ տեղ չունեն և գերադասում են տնակում ապրել և ոչ բնակարանում, որը վարձով են տվել: Որովհետև կան դեպքեր, երբ մնում են տնակում, իսկ բնակարանը վարձով են տալիս, որ գոյատևեն: Բայց մենք չենք  կարող այդ մարդկանց օգնել, մենք պետք է նրանցից վատ վիճակում գտնվողներին օգնենք:

-Տնակային ավաններում բնակվողները, տարբեր առիթներով ասել եք, որ ունեն քայքայված առողջություն:

-Ես  գիտեմ, որ բանակից ազատված երեխաների մեծ մասը  տնակային ավաններից են, որովհետև բոլորն ունեն խրոնիկական հիվանդություններ` երիկամների, սրտի, անոթների: Դաժան ճակատագիր ու դաժան  ժառանգություն, որովհետև տնակային ավանները պահելով` մենք հսկայական պրոբլեմներ ենք կուտակում, որոնք, ինչքան ժամանակ է անցնում, այնքան խորանում են:  Նախ, տնակային ավանների 25-30 տոկոսը այլ մարզերից ու համայնքներից եկած ծայրահեղ անապահով ընտանիքներ են / տնակի վարձակալությունը ամսական 5000 դրամ է /, որոնք Գյումրի են եկել ընդհուպ մինչև Կապանից, Գորիսից` այնտեղ ամեն ինչ կորցնելով և իրենք նպաստով  ապրում են ծայրահեղ պայմաններում, ինչի արդյունքում Գյումրին կարծես ողջ Հայաստանի թշվառությունն ու աղքատությունն  է իր մեջ ներառել:  Եթե մենք տարիներ առաջ լուծած լինեինք տնակային ավանների ու անօթևանության խնդիրը, մի քանի  խնդիր կլուծվեր: Նախ այդ վիճակը չէր լինի, որ հասարակության մեջ առկա բոլոր բացասական երևույթները խտացված լինենին  տնակային ավաններում… այն, ինչ մարդու մտքով կարող է անցնել:  Չէինք ունենա հիվանդ սերունդ…

- Այսի՞նքն` խոսքը նաև հասարակական բարոյականությա՞ն մասին է:

-Ամեն ինչի մասին է, ինչի մասին մարդը կարող է իմանալ. քայքայված ընտանիքներ, կրթություն չշարունակել, գողություն, մարմնավաճառություն, ամեն ինչ, որն առավել խտացված է:  Եվ այս պայմաններում, երբ մեկ-մեկ քննարկում ենք, երբ վեճի առարկա են դառնում այդ հասարակության բացասական երևույթները, ես ասում եմ` «ոչ մեկը չունի այդ երաշխիքը, որ այս պայմաններում, որում, եթե մարդուն դնեն, ինչո՞վ կզբաղվեն»:

-Ասելով, որ սննդամթերք ենք տրամադրում, ի՞նչ նկատի ունեք` հա՞ց, վերմիշե՞լ, մակարո՞ն, ալյու՞ր:

-Ես ավելի բազմազանության կողմնակից եմ, որ երեխաներին ավելի շատ քաղցրավենիք, միրգ տրվի: Մենք հիմա նույնիսկ 130 երեխայի համար կենտրոն ունենք, ամերիկյան «Փարոս» հիմնադրամի հովանավորությամբ է բացված, որտեղ տնակային ավաններում ապրող  ծայրահեղ աղքատ ընտանիքների 130 երեխաներ դպրոցից հետո գալիս են, սնվում, լողանում…

-Գյումրիի անօթևան տնակների երեխաների ո՞ր հատվածն է կարողանում կենտրոնի ծրագրերից  օգտվել և ի՞նչ պարբերականությամբ:

-Իհարկե, մենք չենք կարող պահել և, իհարկե, դա հարցի լուծում չէ:  ճիշտ է` 1000-ից ավել ընտանիքի ողջ ձմեռ վառելափայտ ենք տվել, սննդամթերք, Ամանորի սեղանի սննդամթերք, բայց ամբողջ քաղաքին չենք կարող պահել: Ինչ վերաբերում է Ձեր հարցին, ընտանիք չկա, որ այցելած չլինենք, հնարավոր է, որ 1-2 ընտանիք, որ նոր են Գյումրիում, նրանց աչքաթող արած լինենք: Իսկ նկարագրելու համար, թե երբ մենք չենք այցելում, նրանք ի՞նչ են ուտում, բերեմ մեկ օրինակ:  Տնակային  ավանում մի փոքր սուպերմարկետ են դրել:  Տեսա` հին հաց էին վաճառում,  էդ խանութի  աշխատողին հարցնում եմ, ինչո՞ւ եք հին հաց վաճառում, գոնե նոր հաց վաճառեք էս 21-րդ դարում, ասում է` «տնակային ավանում թարմ հաց չեն առնում, որովհետև երեխաները թարմ հացը շատ են ուտում»: Հիմա այդ վիճակն է, ի՞նչ ասեմ:

-Ինչքանով տեղյակ ենք, բաղնիքի ու վարսավիրանոցի կտրոններ եք տալի՞ս իրենց:

-Դա արդեն քաղաքապետարանի ծրագրով, փոքր բան է, բայց այդ հնարավորությունը տալիս ենք` ամիսը 3-4 անգամ լողանալու և 2 երկու անգամ վարսավիրանոց գնալու:

-Գյումրիում  քաղաքապետի ընտրություններ են լինելու աշնանը, և , ըստ տեղեկությունների, իշխանությունները Գյումրիում նախատեսում են ընտրությունները դարձնել անուղղակի: Ոչ թե ուղիղ քաղաքապետի ընտրություններ, այլ կուսակցության համամասնական ցուցակի առաջին համարը: Ձեր կարծիքով` քաղաքական ուժն առավել լա՞վ կգնահատի վիճակը քաղաքում ընդհանրապես, և տնակային ավաններում` մասնավորապես:

- Մենք  այդ առաջարկը մի 100 տարի առաջ արել ենք: Ինչ վերաբերում է տնակային ավաններին, ապա ես այն կարծիքին եմ, որ տնակային ավաններն իշխանությունները պահպանեցին, որովհետև  աղքատությունն ավտորիատար համակարգի համար լավագույն խմորն է: Սա միանշանակ, սա աշխարհն է ապացուցել: Հիմա. տնակային ավաններն առաջ շատ քիչ էին լուսաբանվում և մի 6-7 տարի առաջ տպավորություն էր աշխարհում ու Հայաստանում, որ այդ խնդիրը լուծված է: Հիմա,էդ  խնդիրը թաքցրեցին, թաքցրեցին ու ի՞նչ եղավ: Այդ տնակներում ապրում են մարդիկ, որոնց պետք է շուտով թոշակ տան, որ մեր երկրին, նույնիսկ որպես զինվոր օգտակար չեն կարող լինել:  Հիմա պատկերացրեք 2 բան: Տնակային ավաններում մարդկանց հաշվառումները, գրանցումներն այլ տեսակով են: Եթե Ձեր գրանցումն է օրինակ` Մազմանյան փողոց, տուն 4, ապա տնակային գրանցումները կոտորակով են, ինչպես «կոնսլագերում»: Ասենք` 124-ի /404 կամ` 203-ի / 66: Դա արեցին երկրաշարժից հետո, որ արագ լուծեին էդ խնդիրը, հետո անցնեին նորմալ հաշվառման:  Սա, ի դեպ, մեծ խառնաշփոթ է ստեղծում ընտրական ցուցակներում` մի տեղ կոտորակով, մի տեղ գրանցումով: Բայց ես կարծում եմ, որ այդ կոտորակը, երբ մենք պահում ենք, մարդն իրեն հոգեբանորեն նվաստացած է զգում: Հիմա ես առաջարկում  եմ, որ ողջ քաղաքն անցնի նորմալ հաշվառման: Մանավանդ որ, իշխանություններն ասում են, որ դա չափազանցված է/տնակային ավանների բնակչության թիվը/:

tert.am